Èkèkàm
Le figuier de barbarie
Àné bàchírì àátɔ̀tɔ̀bɔ̀, béńtɔ̀ɔ́. É mǔ wì, múì ètùgù ñí ní ñáà ààkè àwók àvúèñ ó zěn è nkìɛ́ñ. Àásìgì, àásìgì fágá, àásìgì fágá, à-ké-kúrùbù ékèkàm á sí náá àà-kúmà-kè óꜜyó. Yè àyé fágá búírì mí(s) àná, fágá vè àáwók ó yóp àsǒk éńtɔ̀ɔ́, kírík kìrìk kírík kìrìk kírík kìrìk!, é ñí àké wɛ̀(ñ) ó kó, é ñí à-ké-kɔ́bɔ̀ ó kó, é ñí à-ké-bɔ̀ djé ó kó. Múì ètùgù àlúmù mí(s) ó yóp, ádégè àsǒk dááꜜdjí èkèkàm. Àtér fágá ꜜlóm kíŋ ó yóp ñí né: “Èngúngɔ́ɔ́, ǎ àsǒk, mà-kúmà-kè óꜜyó á sí ó ꜜné. Ngɛ̌ mí-nè-djí ékèkàm míádjí dí mvùègé?” Yè m̀bòr ààtérè ñé ààbís, múì ètùgù. Àsǒk éńtɔ̀ɔ́ fágá, ngé é ñí àdàmèné ó yóp ó kó, é ñí à-ké-kúì(ñ) ó yóp ó lúí, é ñí à-ké-kúí(ñ) é mù m̀bɔ́gɔ́. Ètùgù ñí ná: “Tám ézìŋ bááꜜwók mǎ, mèǹyèmé fè yà?” Áńtɔ̀ɔ́ fágá ékèkàm á sí, ñáà ávùàrèyǎ dùlù, ǎákómò kì fè bèrá kè vóm óꜜfé ézìŋ. Yè àyé fáá bèrá bórò ǹló àná, à-ngá-tèm né évínì àábér, ná ààkè ékèkàm ó yóp, wàyèmè náá bèévínì é bè bábét, ñí né: “Éngúngɔ́ɔ́, ǎ múì évínì, wǎ wǎkè ó yóp ó ꜜwɛ́ñ, djóó(k) mè é bò(t) bádjí èkèkàm ó yóp nɛ̀ɛ̀ mà-kúmà-kè óꜜyó á sí ó ꜜné, mèsé kì àbét nɛ́ mékè bé dé á-túgà-djó, nɛ́ bé-wòk mǎ; mékè bé ábúí(ñ) mvâm. Wǒ wǎkè ó yóp, kǎryè bɔ́ fúé(ñ) étè”. Yà évínì ñáà ààkè fágá bér áꜜná, évínì ñí nɛ́: “Ààà, ètùgù, ò-wúlà-bɔ̀ bòrò sɔ̂m. Bò(t) báꜜdjí èkèkàm bádjí, ngé báwɛ̀(ñ) dɔ́, djí éné ñè étè?” Évínì ñáà àtúgú fágá djogòbò ó yóp vàá, àḿbóò. Àsǒk dé étɔ̀ɔ́, kírít kìrìt kírít kìrìt kírít kìrít kìrít kìrìt!, bákè báꜜdjí èkèkàm. Ètùgù àḿbóò kàgà àné àné búìrì mís: “Kíé!, mèm̀bɔ̌ é bò(t) bá yà? Mèǹdjó é bò(t) bá yà?” Éyɔ̀ŋ kúɛ̀(ñ) á-bèryǎ-ꜜsɔ́, ñí nɛ́: “Éngúngɔ́ɔ́, ǎ ꜜkúɛ́ñ, màyì nɛ́, wàákè ò yóp ó ꜜwɛ́ñ, djóó(k) é bò(t) bádjí èkèkàm wɛ́ñ nàà, é zùègè bábɔ̀ ñí, zùègè dàwùlù à àwú, àwú dágà dákòbàn. Bédjáá(k) ékèkàm bádjí, pero bédjìp mènù, bédjì èkèkàm mvùègé”. Kúɛ́ñ yè ààbér ó yóp ñí ná: “Ááá, àtǐŋ! Mǎáyèm é djómó dáálòryǎ é múì ètùgù ñí. Bò(t) báꜜdjí ékèkàm bádjí, ngé bávàk à dɔ́, ngé báwɛ̀(ñ) à dɔ́, ààdjó nɛ́ zùègè dàwùlù à àwú, àwú dáà dákòbàn. Àwú dáázùyǎ kòbànè yà?” É dè fágá àábér ó yóp, àm̀bóò mítèm mí èkèkàm éꜜté. Àsǒk dáà étɔ̀ɔ́, kírí kìrì kírí kìrì ó kó, ééꜜdjí ékèkàm dádjí. Yà ètùgù à-yé-bèrá-kúù mí(s) áꜜná, à-ngá-tèm fágá vè m̀bòr àázù, m̀bùrà ǹwùà ngáà. Ètùgù ñí nɛ́: “Kíé! Ǎ Tàré Zǎm, mèdjó fágá é bò(t) bá nà zùègè dàwùlù à àwú, àwú dáà dákòbàn. É bò(t) bábɔ̀ zùègè ó yóp ó kó bà, ngé bédjìp mènù, ngé é m̀bò ñí ǎándjí kì àkúlù vá”. Ètùgù àḿbóò. Ǹwùà ngáà ñáà àdégè fɔ́gɔ́ ó yóp áꜜná: “Kíé! Áꜜbím ǹkùnà ásǒk dì!” Àákè fágá àdégè é vóm ésàá áḿbé. Tíꜜtélé ó dáŋ ǹló ꜜvá, á bóò!, ààwùà ñí. Éyɔ̀ŋ ésàá òsǒk àábɔ̀yě nà ààzù kù á sí, é vúmó kúè à-ḿbé-bóò, à-yúíémélé fágá ñí; évíni é vúm à-m̀bé-bóò, fágá vè bésèségé ǹkákǔm, á-ké-kù á sí, á-ké-djògòbò ètùgù é ḿféŋ. Èyɔŋ ǹwùà ngáà à-yè-ké-túìè òsǒk áꜜná, fágá vè évínì àátélè ǹló. Ayúéré ñí m̀kpéré, bóò!, évínì àwúɛ̀ñ. Àtúíɛ́ ósǒk, àñié ébàrá. Àtúíɛ́ évínì, àñié ébàrá. Yà àyé fágá bɛ̀rá-kè-ábɔ̀ djúma àná, fágá vè kúíɛ́(ñ) èḿbóò. Kíéé! Ñí náá: “Mè-ǹké-kègè bóŋ béyàm ñí ò òmǒs”. Àñìé ébàrá. Éyɔ̀ŋ á-yìyǎ-bɔ̀ ná átúíɛ̀ èbàrá, àkɔ̌bɔ̀, ñí náá: “Djí fágá mǎkɔ̀p ó sí và à ànà?” Ádégè ó sí áꜜná ètùgù àm̀bóò, ñí náá: “Kíé! Ǎ Tàré Zǎm, áꜜbím ábùí(ñ) bíꜜdjí dì! Casi mǎábèrá fè fáŋà ábɔ̀ djàm àfé ézìŋ vá é mùú. Wà-sígì-màná-zú-wúìñ ábímí bíémé dí èyɔ̀ŋ dáá!” Fágá vè átúíɛ̀ ètùgù, àñìé ébàrá. Ñǎ-ḿbòrò àḿꜜbélé m̀bìm ósǒk, m̀bìm évínì, ètùgù yà kúíɛ́ñ é bè bétɔ̀ɔ́ mìntétàá ébàrá èté. Àbèré ébàrá á mvàgàbán. Éyɔ̀ŋ à-ngé-bɔ̀ náá àákeyǎ á djàá, é ñè ètùgù àábèrà djó kúíɛ́ñ vàá nɛ̀ɛ̀: “É ñè á màà mědjó míꜜná vá. Mè-vá-djó wò nɛ́, ó-kè-kàr fúé(ñ) ó yóp nàà, é bò(t) báꜜdjí èkèkàm bédjì dé mvùègé, àmú zùègè dàwùlù à àwú, àwú dága dákòbàn. É dè bí à wǎ bíyénèyǎ váà dì. Wǎ òbóó nɛ̀ òngén ótáà é ńdègé ná mènè wò dáꜜdjó. Bé-mànèyǎ-ꜜwú. Bíḿbɔ̌ fè yà? Bíɛ̀ bésègè bíwúyǎ fágá”. Éyɔ̀ŋ à-ngá-bɔ̀ náá ñǎ-ḿbòrò àákèyǎ á djàá, é ñè à-zù-lòr é vúm nkɔ̌k móyòk óḿbé ñì. Àsígí fágá yégè ébàrá é ǹkǒk tùèbé é ḿféŋ vàá, ñáà à-yé-bɔ̀ nàà áñù tùèbé; náá ñáà à-kè-kúì(ñ) á djàá. Àáꜜñú, àáꜜñú, àáꜜñú. Yà èdèdàà ǹñúán tùèbé, àsígí ábɔ̀ àné ààyègèbè váà. Ètùgù à-túgá-dégè àná, ñǎ-m̀bòrò àḿbóò óꜜyó. Àké àvèŋàn, àké àvèŋàn, àféné ébàrá. Ètùgù fágá vè mèkè à mèke, ñí né: “É ñè mèlíꜜgǎ míꜜná vá. Mèékàr míꜜná fúé(ñ) náá, zùègè dàwùlù à àwú, àwú dáà dákòbàn”.
Síndàkpèlééé wòs.