Kitoko-ya-bankento ya kuvandaka kubuya babakala nyonso
La plus-belle-fille qui refusait tous les prétendants
Kuvandaka tata mosi zina na yandi Lukengo Obaday, ti nkento na yandi Mbila-Mbila Fila. Bantu yayi bo zole bo butaka bana nana (8). Bakento kuvandaka bo nionso tanu (5). Bana ya babakala kuvandaka tatu (3). Nakati ya bana yina ya babakala tatu, mosi kati na bo yandi kuvandaka zoba to ve kizobalala. Ibuna na bana yina ya ba nkento bo tanu, mosi na kati na bo kuvandaka ya kuluta bampangi na yandi na kitoko mingi. Ibuna zina na yandi kuvandaka kitoko ya bankento.
Mwana nkento yayi, kitoko ya bankento kulutaka bana ya bankento nionso ya muzuinga ya babwala yina pana. Ibuna bangunza nyonso ya muzwinga ya babwala yina kuvandaka kuzola yandi mingi.
Kilumbu mosi, ngunza mosi ya buala na bo, kuvandaka kutula mitambu pe kufwa bambisi ya mfinda mingi. Tangu ya ngunza yayi me kuzwa mbongo na nima ya kuteka bambisi ya mfinda, yandi kusonga bampangi na yandi nde:
Mono ke zola kubala mwana nkento yina ya bo ke bingaka nde kitoko ya bankento.
Bo songa yandi nde:
Kuenda na nzo ya tata na yandi nge pesa dilaka.
Yandi mpe kwendaka kupesa dilaka.
Kilumbu ya bo wakanaka kulungaka, ngunza yina kusumba malafu ti bima yonso ya bo ke pesaka na dibala. Yandi kubinga bantu mingi ti kikanda na yandi. Bo kwenda tii na nzo ya tata Obaday Lukengo. Kuna, tata lukengo kubingaka nkento na yandi Fila Mbila – Mbila nde baka bibuluku pesa bantu yayi. Mama Fila kubaka bibuluku (bitini ya banti ya bo ke vandilaka kuna na nzo na bo), yandi kupesa bo, mpi bo kuvandaka.
Na nima, tata Lukengo ke yula bo nde:
Beno ke luta, to beno mekana awa na nzo na mono?
Bo vutulaka nde:
Beto ke luta ve kansi, beto mekwisa kusosa saka-saka kuaku na nzo na nge; kisongidila nde, beto mekwisa kubala mwana na nge kitoko ya bankento.
Tata yina kubingaka mwana na yandi yina, kitoko ya bankento kwisaka. Tata na yandi nde:
Bantu ya nge ke mona awa na nzo na beto, bo mekwisa kubala nge.
Kitoko ya bankento kubuya dibala yina, ke tuba nde:
Na kitoko na mono yayi, mono lenda kubala bakala ya mutindu yayi ve.
Na kutuba ya mbote, ngunza yina kuvutukaka ti nsoni, mpe mawa.
Na nima ya bilumbu kutaka bangonda uvua (9), ngunza ya nkaka vandaka kuteka mpe kuteta malafu ya ngasi. Na nima ya bisalu na yandi, yandi kuzwa mpe lukanu ya kwenda kubala mwana nkento kaka yandi yina kitoko ya bankento, mwana ya tata Lukengo. Yandi telemaka mpe kwendaka kupesa dilaka na nzo ya tata Lukengo. Kilumbu yina kulungaka ya kubaka bima yonso ya bo ke pesaka na dibala mpe kubingaka bantu mingi bo kwendaka na nzo ya tata Lukengo. Bo kuma, tata yayi kusonga nkento na yandi na kupesa bo bibuluku (bakiti ya kuvandila). Mama yina kupesaka bo bakiti. Na nima tata Obaday kuyulaka bo nde:
Beno ke luta to beno ke kwenda wapi?
Bo nde:
Beto mekwisa kwaku na nzo na nge sambu na kubala mwana na nge kitoko ya bankento.
Tata yina mpi kubingaka mwana na yandi mpe kuyula yandi nde:
Nge memona bima yayi?
Mwana nde:
Yinga tata
Tata nde:
Yo ke songindila nki?
Mwana nde:
Yo kele bima ya dibala.
Tata kusonga yandi nde:
Ngunza yayi mekwisa kubala nge. Keti nge mendima yandi na dibala?
Kitoko ya bankento kubuyaka dibala yina diaka. Ibuna bo vutukaka na nsoni
Na nima ya bangonda ya nkaka, ngunza ya tatu kwisa diaka kuyula dibala diaka. Yo vandaka mpi kiteso mosi, nkento kubuyaka. Ngunza ya iya kwisaka diaka. Kaka kiteso mosi, yandi buyaka yandi. Ngunza ya tanu kwisaka diaka yandi kubuyaka yandi diaka. Tii ya sambamu, ya nsabuadi, ya nana, ya uvwa, ya kumi, yandi kubuyaka bangunza yayi yonso.
Beno kuwa makambu kuisaka na nima ya dikambu yayi? Ngunza ya kumi na mosi zina na yandi kagudi-gudi. Kagudi-gudi kisongidila nde inki? Kisongidila nde ntu mpamba. (ndoki). Kagudi-gudi kwendaka kudefa mabobo, kudefa makulu, mpe kudefa divumu. Na nima, yandi kwendaka kudefa bilele pantalo, sumisi, kazaka, cravat, sapatu, montre ti lineti mpe basoseti. Tangu yandi medefa bima yonso melunga, yandi kwendaka kupesa dilaka na nzo ya tata Lukengo Obaday ti mama Fila, sambu na kubala kitoko ya bankento.
Kilumbu ya bo wakanaka kulungaka, yandi kwendaka ti bima yonso ya dibala. Tangu ya yandi mekuma kuna na nzo ya tata yayiObaday, bo pesaka bo bakiti ya kuvanda. Na nima tata yayi yulaka bo nde:
Beno mekwisila nki awa na nzo na mono?
Bo nde:
Beto mekwisa kubala mwana na nge kitoko ya bankento.
Tata yayi kubingaka mwana na yandi ya ngo yina kwisa awa. Mwana kwisaka. Tata kuyula yandi nde:
Nge mona bantu yayi?
Yandi ndimaka nde:
Yinga tata.
Tata nde:
Bo mekwisa kubala nge, keti nge mendima to ve?
Mwana vutulaka na tata na yandi nde:
Mono mendima yandi.
Yo yina batata ti bangwasi kunuaka malafu yina.
Kilumbu ya bakala fuete kwenda ti nkento na yandi na buala na bo kulungaka, mwana ya tata yayi, yina ya zoba ke nokaka mate na munoko ya bakala kwisaka pana. Mpe ke songa yaya na yandi yina ya nkento nde:
Mono mpe ke kwenda ti beno
Mpangi n’andi ya nkento kubuyaka ngolo. Tii na nima, kagudi- gudi yantika kukwenda ti nkento na yandi, mpangi ya nkento na yandi yina ya zoba ya bakala kubanda kulanda bo na nima malembe-malembe, kana pinduka ya nzila yandi mpe na nima tii na nsuka bo mekuma ntama mpenza ti buala ya bo katukaka bo talaka na nima, bo ke mona leki yina ya zoba. Bo vukanaka mpe bo kwendaka. Tangu ya bo ke kwenda, na konso bwala ya bo ke kuma muntu mosi, mosi fuetele kulomba bima ya kagudi-gudi defaka. Kaka mpidina na konso nki bwala yandi ke vutula bima ya nkani ya yandi kudefaka. Tii na nima, bima yonso ya yandi kudefaka kumanaka na kuvutula. Tii bo kwendaka na nseke ya nene na dikaka mosi, yandi kagudi-gudi kunangula.
Na nima ya kunangula dilaka, bo kotaka pana na nsi ya dikaka, na nima yandi kukangaka yo diaka. Tangu yina, dikaka yina kuvandaka kielo ya nzo ya ba ndoki. Ibuna ntangu ya bo mekuna na buala ya babakala na yandi, bandoki nionso kuvandaka na kiese ya kuluta nene. Beno ke zaba sambu n’anki? Sambu bo me kuzua madia ya mbote mpenza. Na nima, bagudi-gudi yonso kuwakanaka bo kuendaka kutula fundu ya kudia nkento yayi. Leki ya nkento yayi, yina ya bakala, yina zala, kuvandaka kulanda masolo na bo yonso. Bo lalaka, tangu kutana, na suka, bagudi-gidi yonso kwendaka na mfinda. Kuna sambu na kubuka bankuni, ba ya nkaka kubaka masa, ba ya nkaka kunata maioko ya kulambila luku ya kudila madia na bo yina. Na nzo, leke yina ya zoba kubingaka yaya na yandi kitoko ya bankento mpe kusonga yandi nde:
Nge ke zaba nde babakala na nge bo me wakana bo nionso sambu na kufwa nge mpe kudia nge? Ibuna mono ke songa nde beto ke tina awa.
Mpangi n’andi yina ya nkento nde:
Beto ke sala nki mutindu?
Yandi nde:
Nge landa mono.
Yandi pasulaka lunguba, mpe yandi kubakaka kimpusu ya lunguba. Yandi kusongaka mpangi na yandi nde mata na mukongo na mono. Yandi mpi kumataka na mukongo na yandi. Yandi kuyimba ka kunga mosi:
Lo kubula ka mudondu e tshelele (bis)
Tat’e murice e tshielele, mama e morine tshielele
Tshie-tshie-tshielele
Ti bo pumbukaka ti bo kwendaka na zulu na nzila bo ke mona bagudi-gudi ke kuisa kuvutuka na bwala na bo. Kisika ya bo katukaka. Bo kuenda, bo kwenda tii bo kuma na bwala na bo kifulu ya tata na bo ti mama na bo. Tangu bantu ya bwala me mona bo, bantu ya bwala kubandaka kuyula bo:
Ebue, beno me kuenda mazono, beno me kuisa kuvutuka diaka?
Bo nde:
Beno bika, makambu ya beto me mona yo kele ya ngituka.
Tii bo kutela bo yonso ya bo kumonaka kuna.
Ebuna makambu kumanaka!
Masolo yayi yo ke longa beto nde: muntu yonso kele ti mfunu awa na zulu ya ntoto yayi. Ya vanda leke ku vanda mbuta.