O toog’o leŋ’a reeƭtu
La fille qui attendait un mari
Conte Serere
Région de Diourbel, communauté rurale de Ngoye, village de Boundou
SénégalConteur
Jean-Marie Faye
Niveau
moyen
Tee o koor’oxaa ta nanoorna a cungaaa.
Cungee mee o ṕiy faap o tewum, cungee mee o ṕiy tokoorum.
Oxuu garna ta raxin. Bota jeg o qoyaa fadiidna ma a ŋaay pis’um.
Too yeta ŋaay na pis’um a fadiid a yongin.
O Toog’oxe wootnuwin ee: bugiimoo gari human’o kenar’ oxe pis ne.
O Kenar’oxe doonin’ee: mi fo waasaanum’oo yoonu.
A bug’o ret.
Ta lay nee: aa wo koy waagiro ret, laam kaa nan naa wo cung’oo gum.
Da mbaxtaan o ndik a njuboo, ta coxin bes fa lakas.
Re garna kom lakas soṕeema baa’um, kaa soṕ ta ret no qol.
Taa ƴuugi um lalgandoŋ, o andanangaan xooxof bo ga a ba’es koy, xan a ndeer in a soti. Ta
xot a ƭat’ale ta lay naa: reefi meene, refo soow took, reef maa yiif’a ka ngetna, reef nu yaakar
na mbaan, rok mbalakaan, o sut wangaa mbalakaan, xan o yok’a baa’es.
O qoyaa sutu a ƴufan ṕaak ndimu naa, maaga refu fo soow took.
A reef maana ngasalaa, maaga yiifa kaa nqetu.
A reef no tos’a tiiriig’alaa, maaga refu yaakar naa mbaan.
A rok nu poy kaa maaga refu mbalakaan, a sutu a soṕ ma ngoorgi ne.
Da ngar’o ta ci’el o ten.
Yeda ndet na yo koy, o qoye koy kaa teefanke oogu, a yoonaa fu naar,
A ndet o yo teefanke it, naar we ngotin a ṕookin no yo no ngasa’laa jegeerna foofi, ngadanaan
xa kac boo ndeer xon fo ñoow.
Da mbug’o ndet a ngaƴin ma.
O koye koy a lay’a den’ee: ngar yo laam yaam andaami ree a refangee roog lool xane o ñis’a
fodu.
Ndaa nu ndetangaa nu lay’o o tees’ee paal ƭik yeeq kaana fata wara den a fi’a naam sadax,
ṕaal naana koy fat’a xaƴin’ma ta ref’oo ax.
Too keene refu fa ngon fa nen naar we ta tektu, naar ɗik yeeq fa purooñ.
Da mbadiid no mbine, simroyo fo tew’oxe boo ƴut.
Ta lay’a den’ee ta yaal mbin’es’ee?
Te teen de kaa yoq’a koṕ ndaa kaa ɓisnit’a in a ee: paal ƭik yeeq ke wari den fi a nin tee
sadax, ṕaal ne o xajin mee ta réf’oo ax.
Soo o tew’oxe aa: kon cuŋ yo, a ɗaapan’a den xa basaŋ a lay’a den’ee moof yo a put’ale ƴut
nu mbutu.
A rok kam saax le aa: naar waana de kaa yoono fo yaal mbin’es a sak no yo pexey, ta lulit’aa
naar ɗik yeeq we fada mbarel, o purooñ oxe fit naalel ta lay neta refitna.
Da ngar’a mbar naar yeeq we, a mbitnaal o purooñ’oxe, a lay nee ñofi lay neta refitna mbaa o
fi’el nene.
Soo ta lay’a den’aa ndeef yo tookes oxaa da ṕekna yo na ngas’alaaa maana, soo da ndet’a
sut’oyo koy’aa ta gatiid.
“Foo gamee nanoor’a faxay no ndolnir”